Papier wodoodporny – jak działa i do czego się nadaje?

Może się wydawać, że wodoodporny papier to oksymoron. Prawie każdemu zdarzyło się wyprać ubranie ze zmiętym paragonem w kieszeni czy rozlać napój na notatki. Wodoodporny papier jednak istnieje i ma szereg praktycznych zastosowań. Poznaj je z nami.

Papier wodoodporny – jak działa i do czego się nadaje?

W wielu sytuacjach zwykły papier nie zdaje egzaminu. Czy to podczas badań w terenie, pracy na budowie czy przy instalacjach wodnych, w kuchni czy w szpitalu, notatki i dokumenty na typowym papierze są podatne na zamoczenie, zalanie czy wybrudzenie? Jak ochronić treść ważnych zapisków przed rozmyciem, rozmazaniem, lub zniszczeniem samego papieru? Przejście na notowanie na tablecie czy smartfonie nie jest idealnym rozwiązaniem, gdyż te urządzenia również mogą ucierpieć przez kontakt z wodą. Alternatywą jest papier wodoodporny. Jak taki papier zyskuje swoje właściwości, jak na nim pisać i czy można na nim drukować? Odpowiadamy.

Z czego robiony jest papier wodoodporny? Rodzaje i właściwości

Możemy wyróżnić kilka sposobów produkcji papieru wodoodpornego. 

• Pokrywanie warstwą odpychającą wodę: papier wykonany na bazie włókien drzewnych jest pokrywany specjalną warstwą ochronną, która może składać się np. z wosku lub specjalnego kleju. Dokładna receptura jest tajemnicą handlową producentów.
• Dodawanie związków chemicznych, takich jak węglan wapnia lub siarczan baru, do masy papierniczej.
• Wykorzystanie włókien syntetycznych, takich jak poliester czy polipropylen. 

Właściwości papieru wodoodpornego

Papier wodoodporny może różnić się niektórymi właściwościami w zależności od receptury i metody produkcji, choć wyglądem przypomina zwyczajny papier. Różne rodzaje papieru wodoodpornego mogą być sztywniejsze lub mieć bardziej śliską powierzchnię niż papier tradycyjny. Wspólną cechą papierów wodoodpornych jest to, że nie można pisać po nich przyborami opartymi na wodzie, takimi jak żelowe pióra kulkowe czy zakreślacze, ani drukować na nich na drukarkach atramentowych.

Jednym z najbardziej znanych producentów wodoodpornego papieru na bazie włókien drzewnych jest amerykańska firma Rite in the Rain. Producent kładzie duży nacisk na ekologię i recykling. Opatentowany w 2005 roku proces produkcji i powlekania emituje tylko parę wodną. Zarówno ścinki papieru, płyty drukarskie jak i płyny techniczne mogą być w całości poddane recyklingowi, a farby drukarskie wykorzystywane w produkcji markowych kalendarzy czy notatników producenta są oparte na soi. Papier Rite in the Rain nie elektryzuje się i nie topi w drukarce, co producent wskazuje jako przewagę nad papierem syntetycznym. Jest odporny na wodę, pot, olej i błoto, może być używany w ekstremalnych warunkach, jak np. na kole podbiegunowym podczas opadów śniegu. Niektóre linie papierów Rite in the Rain mogą być stosowane pod wodą.

Alternatywą dla wodoodpornego papieru z włókien roślinnych jest papier syntetyczny. Z podobnego papieru produkowane są banknoty polimerowe, o których pisaliśmy, omawiając metody druku pieniędzy, choć w przypadku banknotów papier zawiera dodatkowe zabezpieczenia. Popularnym producentem papieru syntetycznego do komercyjnego użytku jest australijska firma PermaPaper. Papier tej marki jest odporny nie tylko na wodę, ale i na tłuszcz, olej, benzynę, alkohol, wybielacze i detergenty i na rozrywanie. Producenci chwalą się, że Twoje notatki przetrwają nawet pranie w pralce czy w zmywarce do naczyń, ale w przypadku zabrudzenia wystarczy wytrzeć go do czysta. Wytrzymuje ekstremalne temperatury, może być stosowany pod wodą.

Pisanie i drukowanie na papierze wodoodpornym

Pisanie na papierze wodoodpornym to nie problem, pod warunkiem że użyjesz właściwych narzędzi. Najbardziej niezawodny jest zwyczajny ołówek o średniej twardości. W normalnych warunkach sprawdzą się także klasyczne długopisy, choć jeśli chcesz pisać na stojąco bez podkładki, a nawet do góry nogami, przyda Ci się specjalny długopis ze sprężonym wkładem. Produkuje je wiele marek, w tym wspomniana wcześniej firma Rite in the Rain, ale także np. łatwiej dostępna w Polsce marka Fisher Space Pen, która oryginalnie produkowała długopisy dla astronautów, do użycia w warunkach zerowej grawitacji. Takie długopisy sprawdzają się także w bardzo niskich i bardzo wysokich temperaturach oraz przy pisaniu po tłustej czy wilgotnej powierzchni, a nawet pod wodą.

Papier wodoodporny nadaje się także do drukowania - ale przeważnie tylko na drukarkach laserowych. Typowe drukarki atramentowe inkjet wykorzystują tusze na bazie wody, które będą odpychane przez papier. Na papierze wodoodpornym można jednak wykonać druk specjalistycznymi drukarkami do zdjęć wykorzystującymi tusze pigmentowe.

Zastosowania papieru wodoodpornego

Papier wodoodporny to dużo więcej niż ciekawostka - ma szereg praktycznych zastosowań w różnych dziedzinach nauki, usług czy przemysłu.

Badania i praca w terenie

Naukowcy prowadzący badania i obserwacje pod gołym niebem, np. zwierząt, roślin czy gwiazd, często są wystawieni na działanie nieprzewidywalnych warunków atmosferycznych. Papier wodoodporny pozwala im notować nawet podczas deszczu i chronić dane przed zalaniem i zatarciem czy zniszczeniem. Niektóre marki papieru wodoodpornego pozwalają nawet na notowanie pod wodą za pomocą specjalnych wkładów, co jest nieocenione dla np. biologów badających żywe organizmy w głębinach morskich czy pracowników oceanariów. Wodoodporny papier przydaje się także wojskowym do wydruku podręczników terenowych, menadżerom na placach budowy czy hydraulikom testującym sprzęt.

Mapy i zapiski w podróży

Nawet w erze nawigacji GPS czy interaktywnych map na naszych smartfonach, papierowe mapy nadal mają swoje zastosowanie. To jedyna niezawodna opcja w sytuacji, gdy znajdziesz się poza zasięgiem, w Twoim telefonie wyczerpią się baterie albo gdy nie możesz korzystać ze smartfona ze względów bezpieczeństwa, jak np. podczas ćwiczeń wojskowych. Aby mapa mogła niezawodnie spełniać swoje zadanie, powinna być odporna na zacieranie się druku. Papier wodoodporny świetnie nadaje się do wydruku map odpornych na działanie żywiołów.

Gastronomia i handel

Wodoodporny papier można wykorzystać do wydrukowania odpornych na zachlapanie czy zatłuszczenie menu dla restauracji, którym niestraszne będą jakiekolwiek wypadki przy stole. Notatniki z papieru wodoodpornego przysłużą się także kelnerom czy kucharzom do zapisywania zamówień, bez obaw, że zapiski staną się nieczytelne przez zalanie czy zabrudzenie np. olejem. W handlu papier wodoodporny jest często wykorzystywany do drukowania odpornych na zachlapanie etykiet. W sklepach można go wykorzystać także do drukowania wywieszek z cenami, co jest prostsze, szybsze i tańsze niż laminowanie papieru.

Medycyna: bransoletki medyczne 

Mowa tu o bransoletkach, które otrzymują pacjenci szpitala podczas pobytu na oddziale. Wykorzystanie papieru wodoodpornego zwiększa odporność bransoletek i zapewnia, że lekarze zawsze będą mieć dostęp do najważniejszych informacji na temat pacjenta, jeśli trzeba będzie udzielić mu nagłej pomocy.