1. Strona główna
  2. Blog
  3. Rodzice chcą więcej drukowanych materiałów w szkołach - zwłaszcza w Europie

Rodzice chcą więcej drukowanych materiałów w szkołach - zwłaszcza w Europie

2025-09-23
Rodzice chcą więcej drukowanych materiałów w szkołach - zwłaszcza w Europie

Czy w dobie cyfryzacji drukarki i papierowe materiały dalej mają swoje miejsce w szkołach? Według rodziców i nauczycieli - jak najbardziej. Badania potwierdzają, że jeszcze nie czas zrezygnować z tradycyjnych pomocy dydaktycznych.

 

Rodzice chcą więcej drukowanych materiałów w szkołach

Czy druk i drukarki w nauczaniu to już przeżytek? Nawet przed pandemią COVID-19 i erą nauczania zdalnego, wielu studentów na uczelniach korzystało z podręczników w wersji cyfrowej, a notatki sporządzało na laptopie zamiast w zeszycie. Obecnie to samo dzieje się w podstawówkach i liceach. Laptopy i tablety wkroczyły do klas, powoli wypierając papierowe książki, zeszyty czy arkusze zadań. Cyfryzacja jest wspierana przez inicjatywy rządowe, ale co na ten temat myślą rodzice i nauczyciele?

Jak się okazuje - są sceptyczni. Sondaże ufundowane przez markę Epson pokazują, że większość rodziców w Europie uważa drukowane materiały za ważne w procesie nauki, a nauczycielom zależy na dostępie do drukarki w miejscu pracy. Podobne zdanie mają rodzice i nauczyciele z USA. To nie tylko przyzwyczajenie do starych metod. Zalety korzystania z drukowanych pomocy do nauki i ręcznego pisania potwierdzają naukowcy.

  1. Rodzice i nauczyciele z Europy i Ameryki zgodni - ekrany nie zastąpią papieru
  2. Zapotrzebowanie na drukarki jest, urządzeń brakuje
  3. Czy czytanie i pisanie na papierze pomaga w nauce? Naukowcy debatują na temat ekranów

Rodzice i nauczyciele z Europy i Ameryki zgodni - ekrany nie zastąpią papieru

 

Według badań, które zleciła marka Epson pod koniec 2024 roku, 63% rodziców w 20 krajach europejskich chce, aby w salach lekcyjnych częściej wykorzystywano drukowane arkusze ćwiczeń i podręczniki. Kiedy przyjrzymy się wynikom w poszczególnych krajach, ten odsetek wzrasta do 67% w Wielkiej Brytanii, 70% w Polsce i 74% w Hiszpanii. Z tym stwierdzeniem zgadza się także 71% nauczycieli w całej Europie.

Ponad połowa badanych rodziców z Europy (67% w Finlandii) twierdzi również, że drukowane materiały w salach lekcyjnych sprzyjają rozwojowi umiejętności czytania. W Wielkiej Brytanii, 38% nauczycieli 43% rodziców jest przekonanych, że nauka z drukowanych książek czy zeszytów ćwiczeń wpływa na lepsze przyswajanie wiedzy. 

Nauczyciele z UK są bardzo krytyczni wobec rezultatów nauki przeważnie z wykorzystaniem laptopów i tabletów. Ponad 85% nauczycieli zauważa przynajmniej jeden z następujących problemów: spadek umiejętności czytania, zmniejszona zdolność zapamiętywania wiedzy, spadek zaangażowania i korelację ze spadkiem osiągnięć.

Również w USA rodzice opowiadają się za analogowymi pomocami naukowymi. Według badań przeprowadzonych w okresie lockdownu COVID-19 przez Book Manufacturers Institute na 1000 rodziców dzieci od przedszkola do 18 roku życia, 88% rodziców z USA chce, aby drukowane materiały były częścią nauczania, nawet w połączeniu z cyfrowymi. 69% rodziców z USA sięga po materiały drukowane jeśli ma taki wybór, i taki sam procent rodziców wolałoby, aby pieniądze z ich podatków były przeznaczane na sfinansowanie materiałów drukowanych zamiast książek czy ćwiczeń w formie cyfrowej. 72% amerykańskich rodziców (zapytanych o naukę w klasach; w przypadku nauki zdalnej, odsetek wzrasta do ponad 80% badanych) uważa, że ucząc się z drukowanych książek, dzieci są bardziej skupione, lepiej zapamiętują informacje i osiągają więcej sukcesów. 

 

Zapotrzebowanie na drukarki jest, urządzeń brakuje

Sondaż Epson skupił się także na dostępie do drukarek w szkołach. Choć 74% respondentów w całej Europie (aż 93% w Rumunii) jest przekonanych, że dostęp do drukarki jest niezbędny przy pracy z uczniem, tylko 12% ze wszystkich nauczycieli, którzy wzięli udział w badaniu ma drukarkę w swojej klasie. 18% procent badanych nauczycieli drukuje materiały na lekcje na swojej domowej drukarce, choć w niektórych krajach ten odsetek jest wyższy, tak jak we Włoszech i w Serbii, gdzie na własny koszt drukuje 35% nauczycieli.

Zadanie drukowania często spada na rodziców. Około jedna piąta badanych - 18% w skali Europy - regularnie drukuje materiały czy ćwiczenia do wykonywania w ramach zadań domowych na domowej drukarce. Najczęściej w domu na lekcje drukują rodzice z Grecji - to 24% respondentów. 

Co w pozostałych przypadkach? Wielu z nas swego czasu zapewne stało w kolejce do kantorka, by skorzystać (często za opłatą) z drukarki udostępnianej uczniom i nauczycielom. W zależności od rozmiaru i budżetu szkoły czy uczelni może to być jedna, czasem kilka drukarek na budynek czy wydział, w którym uczą się i pracują setki osób. Ci, którzy mieli mniej szczęścia, musieli szukać pobliskiego punktu ksero poza placówką. Dane zebrane przez Epson sugerują, że problem dotyczy nie tylko Polski - pomimo zapotrzebowania ze strony nauczycieli i rodziców, drukarek w szkołach brakuje w całej Europie.  

 

Czy czytanie i pisanie na papierze pomaga w nauce? Naukowcy debatują na temat ekranów

 

Cyfryzacja przynosi wygodę - chociażby odciążając nasze plecaki, torby i torebki - ale czy rezygnacja z zeszytów i notatników na rzecz laptopów i tabletów pomaga się nam uczyć i zapamiętywać informacje?

Badania przeprowadzone przez neurobiologów Umejima K, Ibaraki T, Yamazaki T and Sakai K. L. na Uniwersytecie w Tokyo w 2021 jasno wykazały, że znacznie lepiej zapamiętujemy informacje zapisywane ręcznie w notatniku niż w aplikacji na urządzeniu przenośnym. Podobne zjawisko można zaobserwować porównując rozumienie tekstu drukowanego i wyświetlonego na ekranie, co określa się terminem screen inferiority - niższość ekranów.

Istnieje wiele teorii na temat tego, dlaczego lepiej rozumiemy drukowany tekst. Jedną z nich jest hipoteza tzw. płytkiego czytania. Korzystając z tabletu, telefonu czy komputera nie jesteśmy nastawieni na naukę, a na “scrollowanie”, przez co nie wchodzimy na głębszy poziom skupienia. „W przypadku niektórych rodzajów treści nośnik nie ma znaczenia, a w przypadku innych ma znaczenie” – mówi Daniel T. Willingham, profesor psychologii na Uniwersytecie Wirginii. Według Willinghama ekrany sprawdzają się najlepiej przy czytaniu dla przyjemności, czego przykładem może być popularność czytników e-booków, takich jak Kindle. 

Z jego punktem widzenia nie zgodzi się jednak wielu wielbicieli drukowanych książek, dla których liczy się wrażenie przewracania stron, a nawet zapach papieru. W przywoływanym wcześniej przez nas sondażu wśród rodziców amerykańskich dzieci szkolnych, aż 73% badanych twierdziło, że uczucie trzymania książki w rękach robi różnicę przy nauce. Ma tu znaczenie nie tylko nostalgia. Kolejna z hipotez na wytłumaczenie zjawiska screen inferiority mówi, że dotyk stron, ciężar książki czy to, gdzie w książce znajduje się dana informacja - na samym początku, w środku, czy może pod koniec, co łatwiej dostrzec mając w ręce tom wydrukowany tom - to dodatkowe wskazówki dla naszej pamięci, pomagające uporządkować i przywołać później treść. 

Badania nad rozumieniem tekstu czytanego na urządzeniach przenośnych w porównaniu z tekstem drukowanym przeprowadzone przez Salmerón, L., Altamura, L., Delgado, P., Karagiorgi, A., & Vargas, C. w 2023 roku potwierdziły, że rozumiemy tekst lepiej czytając na papierze niż na ekranach, w tym ekranach urządzeń przenośnych. Z drugiej strony, naukowcy dostrzegli związek z wiekiem badanych - na negatywny efekt najbardziej skarżyli się studenci, a w mniejszym stopniu młodsi uczniowie. To powoduje sceptycyzm wśród części specjalistów, którzy przypisują efekt czynnikom takim jak uprzedzenia w stosunku do nowych technologii i przyzwyczajenie do drukowanych tekstów. 

Ladislao Salmerón, profesor psychologii edukacyjnej na uniwersytecie w Walencji w Hiszpanii i główny autor badania, przyznaje, że jego zespół ma trudności z otrzymaniem funduszy i spotyka się z krytyką, zwłaszcza ze strony miłośników technologii. Salmerón utrzymuje jednak, że nie jest przeciwnikiem postępu - celem jego zespołu jest znalezienie sposobu na zniwelowanie negatywnych efektów korzystania z ekranów przy nauce i jak najlepsze połączenie tradycyjnych i nowoczesnych pomocy nauczania.

„Po pierwsze, nie należy rezygnować z tekstów drukowanych. Po drugie, nauczyciele powinni brać pod uwagę cele zadań przy podejmowaniu decyzji o wyborze nośnika tekstu”, mówi Salmerón. “Tablety są odpowiednie do zadań związanych z wyszukiwaniem informacji w Internecie, ale do promowania rozumienia długich tekstów należy wybierać papier”.

Pokaż więcej wpisów z Wrzesień 2025
pixel